Mastering utworów jest ostatnim i jednym z najważniejszych etapów produkcji muzycznej. Jednym z najważniejszych parametrów na tym etapie jest końcowa głośność materiału mierzona w jednostkach głośności LUFS (Loudness Units Relative to Full Scale). Jednak to, jak bardzo LUFS ma być skompresowany dany utwór, zależy od wielu czynników: stylu muzyki, wymagań platform streamingowych, zasięgu dystrybucji, a nawet oczekiwań gustów odbiorców.
Czym jest LUFS?
LUFS jest jednostką miary głośności, jaką człowiek odbiera w kontekście materiału audio. W przeciwieństwie do RMS i konwencjonalnej amplitudy głośności (dBFS), LUFS bierze pod uwagę osobliwości ludzkiego słuchu: sposób, w jaki odbieramy głośne i ciche dźwięki o różnych częstotliwościach.
- LUFS Integrated – średnia głośność całego utworu.
- LUFS Krótkoterminowy – głośność w krótkim okresie czasu (np. 3 sekundy).
- LUFS Chwilowy – głośność w danym momencie czasu.
Zintegrowany LUFS jest najczęściej używany do masteringu i porównywania utworów.
Wymagania platformy streamingowej
Większość nowoczesnych serwisów streamingowych normalizuje głośność utworów. Jeśli mastering jest „głośniejszy” niż wymagany, platforma po prostu obniży poziom. Jeśli jest „ciszej” – czasami pozostawi wszystko tak jak jest.
Wymagania podstawowe:
- Spotify: -14 LUFS (-1 dBTP (prawdziwy szczyt))
- YouTube: -14 LUFS (Normalizacja włączona domyślnie)
- Apple Music: -16 LUFS (używa standardu Sound Check)
- Amazon Music: -14 LUFS (Normalizacja według głośności)
- Pływy: -14 LUFS (opcjonalna normalizacja)
- Deezer: -14 LUFS (Normalizacja głośności)
Podsumowanie: W przypadku streamingu za idealny test uznaje się -14 LUFS Integrated, ale nie zawsze sprawdza się on w każdym stylu.
LUFS według stylów muzycznych
Muzyka pop, EDM, Hip-hop
- Typowa głośność: -9 do -12 LUFS
- Powód: duża konkurencja, „walka o głośność”, nacisk na energię.
- Funkcje: W przypadku serwisów streamingowych utwory skompresowane do -9 LUFS zostaną zredukowane do -14 LUFS, ale agresywny mastering zachowa wrażenie gęstości.
Zalecenie:
- W przypadku masteringu Spotify/YouTube: dąż do -13/-14 LUFS.
- W przypadku dźwięku klubowego lub CD: możesz bezpiecznie zwiększyć głośność do -9/-10 LUFS.
Rock, Alternatywny
- Typowa głośność: -10 do -13 LUFS
- Powód: Ważne jest zachowanie zakresu dynamiki instrumentów na żywo, ale nadal potrzebna jest moc.
- Cechy charakterystyczne: mocno skompresowane brzmienie rocka, płaskie brzmienie.
Zalecenie:
- Wersja online: -12…-14 LUFS.
- Mastering winylowy/premium: do -14 LUFS i niżej w celu oszczędzania powietrza.
Jazz, Muzyka klasyczna, Muzyka akustycznaа
- Typowa głośność: -18 do -23 LUFS
- Powód: tutaj na pierwszym miejscu stawiamy dynamikę i naturalny dźwięk.
- Cechy: zbyt głośne masteringowanie zabije niuanse wykonania.
Zalecenie:
- Dla Spotify/YouTube: -18 LUFS jest akceptowalne, czasami można pozostawić -20 LUFS.
- W przypadku wydań audiofilskich: należy dążyć do -23 LUFS.
Metalowy, Hardcore
- Typowa głośność: -7 do -10 LUFS
- Powód: agresja i presja są kluczowymi elementami brzmienia.
- Cechy: Utwory przesterowane często stają się zniekształcone po normalizacji.
Zalecenie:
- Wydania streamingowe: -10/-11 LUFS.
- CD/płyta winylowa: dopuszczalne jest -8 LUFS, z zastrzeżeniem pewnych ograniczeń.
Lo-fi, Blues, Folk
- Typowa głośność: -14 do -18 LUFS
- Powód: Atmosfera i przestrzeń są ważniejsze niż głośność.
- Cechy: „ciepły”, dopuszcza się nieco mniej kontrolowany mastering.
Zalecenie:
- Platformy online: dąż do -14/-16 LUFS.
— Zobacz także: Czym jest aliansowanie w dźwięku: złożony problem w prostych słowach —
Cechy geograficzne percepcji głośności
USA i Kanada:
- Publiczność przyzwyczaiła się do gęstszego i głośniejszego masteringu.
- Utwory o współczynniku -10 LUFS są uważane za standard dla radia i klubów.
Europa (szczególnie Niemcy, Skandynawia):
- Większa uwaga poświęcona jakości i dynamice dźwięku.
- -12…-14 LUFS dla wydań głównego nurtu jest powszechną praktyką.
Japonia:
- Cenią czystość i szczegółowość dźwięku.
- Utwory pop i rock są często masterowane w zakresie -12…-14 LUFS.
Ameryka Łacińska:
- W muzyce tanecznej (reggaeton, latynoski pop) głośność może osiągnąć -8 LUFS, aby utwory „bujały” nawet po znormalizowaniu.
Cechy masteringu dla różnych zadań
Radio:
- Stacje radiowe używają własnych kompresorów.
- Często utwory przeznaczone do słuchania w radiu są głośniejsze (-9 LUFS) niż te przeznaczone do strumieniowania.
CD:
- Brak normalizacji głośności.
- Można sobie pozwolić na kompresję do -8/-9 LUFS bez żadnych specjalnych ograniczeń, istnieje jednak ryzyko przycinania.
Winyl:
- Płyta winylowa fizycznie ogranicza zbyt dużą amplitudę.
- Ścieżki winylowe są zazwyczaj masterowane ciszej (-16 do -20 LUFS).
Porady praktyczne
- Prawdziwy limit szczytowy: Zawsze upewnij się, że limit wynosi około -1,0 dBTP podczas przesyłania strumieniowego.
- Mastering wielu wersji: tworzenie różnych wersji utworu do streamingu, radia i płyt CD.
- Zwróć uwagę na odniesienia: Zawsze porównuj swoją pracę do udanych wydawnictw w danym gatunku.
- Nie bój się dynamiki: zbyt agresywny mastering zabije energię utworu.
Nie ma jednej, idealnej odpowiedzi na pytanie „ile LUFS należy zastosować do kompresji utworu”. Wszystko zależy od gatunku, platformy wydawniczej, odbiorców i osobistych preferencji. W przypadku większości współczesnych zadań za bezpieczną strefę uważa się -13…-15 LUFS zintegrowane z limitem True Peak wynoszącym około -1 dBTP. Ale pamiętaj: lepiej mieć utwór, który brzmi dynamicznie i swobodnie, niż taki, który jest przeładowany, płaski i męczący. Opanowanie jest sztuką równowagi!
